Jaki podatek od spadku?

Jaki podatek od spadku? Nabycie spadku wiąże się z korzyściami, ale też obowiązkami wobec państwa. Przede wszystkim nabycie spadku powoduje obowiązek zgłoszenia tego faktu do Urzędu Skarbowego. Nie ma znaczenia forma nabycia spadku, ani jego kwota. Zmienna jest tylko kwota podatku, jaką trzeba wówczas uiścić. Jakie są różnice w tych kwotach oraz kto nie musi płacić podatku wcale?

Ogólne zasady

Zapłacenia podatku z tytułu nabycia spadku nie można uniknąć. Jest to obywatelski obowiązek wobec państwa. Musi zapłacić go każdy, lecz w różnej kwocie. Jednakże są od tej zasady wyjątki, gdzie nie płaci się podatku wcale. W jaki sposób można to zrobić? Podatek jest płatny w momencie zgłoszenia nabycia spadku, a jego wysokość jest uzależniona od kwoty wolnej od podatku. Jeśli ją przekracza, to nie ma mowy o możliwości uniknięcia podatku. 

Wysokość zobowiązania zależna jest od kilku rzeczy. Po pierwsze wartości spadku. Mowa tu nie tylko o rzeczach mających konkretną wartość (rzeczy materialne), ale też o prawach majątkowych (niematerialnych), a nawet wartości należnego udziału spadkowego. Wielkość podatku jest różna także w przypadku stopnia pokrewieństwa między rodziną a spadkodawcą. W przypadku najbliższej rodziny nie płaci się go wcale. Ważne są też darowizny, jakie spadkodawca udzielił za swojego życia. Najwyższa forma oddania państwu podatku z tytułu nabycia spadku może sięgać nawet do 20%.

Kto nie płaci podatku?

Prawo spadkowe pozwala na niepłacenie podatku w przypadku tzw. pierwszej grupy podatkowej. Grupę tę tworzą odpowiednio małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, pasierbica, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha oraz teściowie. W tej grupie tylko i wyłącznie teściowie, zięć oraz synowa, są zobowiązani opłacić podatek spadkowy. Pozostali już po spełnieniu konkretnych warunków nie mają takiej konieczności.

Warunkami decydującymi o braku opłaty spadkowej jest zgłoszenie nabytych w drodze spadku rzeczy lub praw majątkowych w terminie sześciu miesięcy do Urzędu Skarbowego. Dzień ten jest liczony od momentu uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku lub też w przypadku notarialnego zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Sprawy spadkowe są w tym przypadku bardzo proste. Osoby te tworzą tzw. zerową grupę podatkową.

Czy są od tej sytuacji wyjątki? Jest możliwe późniejsze zgłoszenie nabycia spadku, np. gdy spadkobierca dowiedział się o nim już po okresie sześciu miesięcy od powstania obowiązku podatkowego. Następnie obowiązkiem takiego podatnika jest zgłoszenie w ciągu pół roku nabycie spadku wraz z dowodem świadczącym o późniejszym niż normalnie terminie uzyskania informacji o posiadanym spadku. Taka sytuacja może mieć miejsce np. gdy informacja o spadku została uzyskana od komornika sporządzającego wpis w inwentarzu.

Niezależnie od tego czy wartość spadku przekroczyła wówczas 9637 złotych, osoby zaliczane do zerowej grupy, nie będą płacić z tego tytułu podatku. Jednak w przypadku niezgłoszenia do Urzędu Skarbowego nabycia spadku, konieczne jest po okresie sześciu miesięcy zapłacenie zarówno podatku jak i odsetek za zwłokę.

Kwota wolna od podatku oraz grupy podatkowe

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie w postaci: dziedziczenia, zapisu zwykłego i dalszego, zapisu windykacyjnego, a także polecenia testamentowego, darowizny i polecenia darczyńcy. Dodatkowo podatek od spadku jest płatny w przypadku zasiedzenia, zachowku (jeśli nie został uzyskany w postaci darowizny, dziedziczenia lub zapisu) oraz nieodpłatnie np. renta, użytkowanie lub służebność. Kancelarie adwokackie są w stanie pomóc w przypadku obliczenia należnej kwoty podatkowej.

Dla pierwszej grupy wynosi kwota wolna od podatku to 9637 złotych. Należą do niej wspomniane wcześniej osoby z grupy zero, czyli: małżonek, pasierb, pasierbica, synowa, rodzeństwom wstępni i zstępni, ojczym, macocha, rodzeństwo oraz teściowie, zięć i synowa. Do drugiej grupy podatkowej zaliczają się rodzeństwo w charakterze siostrzeńców oraz bratanków, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo rodziców i małżonków, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa małżonków, a także małżonków innych zstępnych. Kwota wolna od podatku w przypadku tej grupy wynosi 7276 złotych. Trzecią i ostatnią grupę stanowią osoby, które nie zostały ujęte w powyższych grupach. Tutaj kwota wolna od podatku to maksymalnie 4902 złote.

Co wchodzi w skład kwoty wolnej? Jest ona liczona nie tyle od wartości samego dziedziczenia, co też rzeczy i praw majątkowych, które przeszły ze spadkodawcy w okresie do pięciu lat od momentu odziedziczenia spadku.

Wartości podatkowe

Opłacenie podatku zależne jest od samej wartości spadku oraz grupy podatkowej, do której się należy. Wówczas kwotę podatku można obliczyć dla każdej z nich. Wartość spadku do 10.278 złotych oznacza, iż, pierwsza grupa musi uiścić podatek odpowiadający 3% wartości, grupa druga to 7%, a trzecia – 12%. Powyżej 10.278 złotych, lecz do 20.556 złotych podatek dla pierwszej grupy wynosi 308,30 złotych + 5% nadwyżki z kwoty wartości powyżej 10.278 zł. Druga grupa zobowiązania jest zapłacić 719,50 złotych + 9% z nadwyżki.

Trzecia grupa płaci wówczas kwotę 1.233,40 złotych i 16% z nadwyżki. Gdy wartość spadku przekracza 20.556 złotych, wartości dla grup przyjmują odpowiednio: 822,20 złotych i 7%, 1.644,50 zł i 12% oraz 2.977,90 i 20%.